Góra Brusno – ścieżka dydaktyczna, bunkry Linii Mołotowa i krzyże bruśnieńskie – Roztocze, Podkarpacie

Nowa trasa edukacyjna na Roztoczu – Góra Brusno. Tu znajdziemy wyjątkową przyrodę, zabytki i przepiękne zakątki nad rzeką Brusienką. 

Komfortowe domki na skraju roztoczańskiego lasu, w cichej i spokojnej okolicy pośrodku Roztocza. Idealne do aktywnego wypoczynku lub błogiego lenistwa... :)

Zobacz, zachwyć się, zarezerwuj!

Na Roztoczu mamy bardzo znane miejsca, tłumnie odwiedzane przez turystów. Z drugiej strony są też miejsca mniej popularne, znane tylko garstce miejscowych albo pasjonatów, którzy lubią odkrywać takie mniej znane perełki na Roztoczu. 

Tak właśnie było z Górą Brusno, tylko nieliczni wiedzieli o tm ciekawym miejscu… 

Roztocze Wschodnie i jego skarby

Sami jakiś czas temu dotarliśmy pierwszy raz na Roztocze Wschodnie. Ta cześć Roztocza to przede wszystkim przepiękne cerkwie, bunkry, malownicze krajobrazy, krzyże bruśnieńskie i brak turystów! 

Roztocze Wschodnie – szlakiem cerkwi i ciekawostek przyrodniczych

Dotarliśmy też wtedy w okolice Góry Brusno ( 371 m n.p.m.) , ale nie mieliśmy pojęcia, że są tam sekretne ścieżki znane wtedy tylko dla wtajemniczonych. Naszym głównym celem w tej okolicy był wtedy wyjątkowy cmentarz w nieistniejącej już wsi Stare Brusno i malowniczy wodospad na rzece Brusience. 

Teraz okazało się, że mamy tu znacznie więcej ciekawostek! Wszystko dzięki wytyczonej ścieżce dydaktycznej. 

Góra Brusno – nowa trasa na Roztoczu, w województwie podkarpackim 

Ścieżka dydaktyczna Góra Brusno jest wytyczona na terenie lasów Nadleśnictwa Lubaczów. 

Ścieżka prowadzi zboczem góry Brusno i doliną rzeki Brusienki.

Rzeka Brusienka płynie przez miejscowości: Polanka Horyniecka, Nowe Brusno, Chotylub, Cieszanów, dalej wpada do Wirowej, czyli dopływu Tanwi. Swoje źródła ma właśnie tutaj, u podnóża góry Brusno. 

Ścieżka tutaj to dwie pętle:

– krótsza (1,2 km, przejście zajmuje około 45 minut) 

– dłuższa (4,5 km, przejście zajmuje około 2–3 godziny)

Na trasie jest 15 tablic edukacyjnych, są też miejsca, gdzie można usiąść i są rzeźby zwierząt tu występujących. 

Góra Brusno – najciekawsze miejsca na trasie  

1. Cmentarz na terenie nieistniejącej wsi Stare Brusno 

Po Starym Bruśnie nie ma już nawet śladu… Kiedyś była tu wioska mająca długi rodowód – najstarsze wzmianki pochodziły z 1444 r. Według zapisów z 1921 roku były tu 203 domy i mieszkały tam 1083 osoby ( 990 Rusinów – grekokatolików, 52 Żydów i 41 Polaków). 

Brusno słynęło przez ponad 500 lat z wyjątkowo zdolnych kamieniarzy. Byli to w większości samoucy, a kamień pozyskiwali w pobliskich kamieniołomach. Wytwarzane tu były głównie kamienie młyńskie oraz rzeźby i krzyże cmentarne. 

Wioska po II wojnie światowej przestała istnieć… We wrześniu 1945 roku wioska została spalona podczas operacji przeciwko UPA.  Ukraińska (rusińska) ludność została wysiedlona do ZSRR i ostatecznie w 1947 roku wioska przestała istnieć…

Malowniczy cmentarz w Starym Bruśnie jest pełen charakterystycznych krzyży bruśnieńskich – jest ich teraz około 300. Część z nich jest już pięknie odnowiona, inne porośnięte mchem też zachwycają…

Tuż obok jest też cerkwisko, czyli miejsce po cerkwi z 1906 roku, pod wezwaniem św. Paraskewii. 

2. Nowy most na Brusience

Kiedyś był tu podobno bardziej klimatyczny mostek. Teraz jest solidna konstrukcja powstała przy okazji wytyczenia ścieżki dydaktycznej. Gdy odwiedziliśmy to miejsce były tu jeszcze ślady po pracach i ziemia dosłownie zryta przez koła ciężkich samochodów…

3. Kaplica św. Mikołaja

Kaplica, a raczej jej ruiny pochodzą z drugiej połowy XIX wieku. Tutaj też wypływa jedno ze źródeł Brusienki.

Nieco wyżej jest jeszcze piękny kamienny krzyż z 1842 roku. Według przekazów upamiętnia on cerkiew spaloną przez Tatarów w 1672 roku.

4. Bunkry Linii Mołotowa 

Linia Mołotowa był to pas umocnień sowieckich z czasów II wojny światowej. Na Roztoczu zachowało się około 100 takich bunkrów. Na trasie możemy zobaczyć dwa bunkry. Oczywiście w okolicy jest ich więcej. 

5. Debrza ( wąwozy) na zboczach góry Brusno

Wąwozy wyglądają naprawdę imponująco! Ścieżka jest tak poprowadzona, że doskonale możemy je obserwować z góry. 

6. Kamieniołom 

Jeden z nieczynnych kamieniołomie które się tu znajdowały. Rzucamy tylko okiem, zbaczając tylko trochę ze ścieżki. 

Góra Brusno – ruszamy na szlak

Trasę zaczynamy na niewielkim parkingu tuż przy drodze. Jest tu naprawdę mało miejsc, dlatego polecamy być możliwie wcześnie rano. Zaraz też wita nas tablica informacyjna i miejsce piknikowe. 

Pierwszy przystanek, gdzie warto zatrzymać się na dłużej to cmentarz w Starym Bruśnie. Tu też możemy przeczytać o tradycji powstawania kamiennych krzyży w tym regionie. 

Dalej dobrze oznaczonym szlakiem docieramy do pierwszej drewnianej rzeźby i zaraz potem do mostu na Brusnience. 

Tu też jest jedno z najpiękniejszych miejsc na trasie – ruiny kaplicy Św Mikołaja i piękny kamienny krzyż. 

Dalej trzeba się już trochę powspinać do góry, aż dotrzemy do bunkra. Tu możemy odpocząć – jest ławeczka i stolik. 

Download file: pl-roztocze-gora-brusno.gpx

My przeszliśmy całą pętlę, a dodatkowo ruszyliśmy jeszcze zobaczyć dwa wyjątkowe krzyże. 

Krzyże tatarskie 

Nie znalazłam zbyt wielu informacji na temat tych krzyży. Uznawane są one za jedne z najstarszych na tym terenie, pochodzące z okresu najazdów tatarskich. Według oceny specjalistów moga pochodzić z 1629 roku. 

Wodospad na rzecze Brusience

Będąc w tej okolicy warto zobaczyć jeden z nielicznych wodospadów na Roztoczu. Jest to wprawdzie wodospad który powstał na pozostałościach po młynie. Choć nie jest w pełni naturalną kaskadą, to natura już dawno przejęła to miejsce. 

Brusno i inne ciekawostki

Jeśli dotrzecie do Starego Brusna koniecznie zajrzyjcie też do Nowego Brusna. Jest tam jedna z najpiękniejszych drewnianych cerkwi w tej okolicy! 

Tutejsze tereny są dosłownie zasypane ciekawostkami. Bunkry, samotne krzyże, cmentarze schowane wśród zieleni, a nawet jaskinie! Wszystkie te miejsca są na wyciągnięcie ręki, trzeba się tylko dobrze rozglądać… 

Nocleg na Roztoczu – polecamy domki Sielanka na Roztoczu

Jeżdżąc już od tylu lat na Roztocze nocowaliśmy w wielu miejscach. Najczęściej wybieraliśmy miejsca możliwie blisko natury.
Z drugiej strony zawsze zależało nam też, aby był dobry zasięg telefonów i internet. Taka praca – zarówno moja jak i Marka, że nawet na urlopie sieć jest nam potrzebna… a z tym bywa różnie. Zdarzają się wciąż takie wioski, że na rozmowę telefoniczną trzeba wsiąść do samochodu i przejechać 1-3km.

Kiedyś marzyło nam się, żeby stworzyć swoje własne miejsce na Roztoczu. Blisko natury, z własnym lasem, wygodne i z dobrym zasięgiem… długo szukaliśmy i w końcu znaleźliśmy. Jest las, jest światłowód i telefon działa. Marzenie jest stało się rzeczywistością! 

Od tego sezonu możemy już zapraszać gości na Roztocze. Sielanka na Roztoczu w Ciotuszy Nowej to domki, które stworzyliśmy, aby mieć swoje miejsce w tym fantastycznym regionie. Ale też chcieliśmy, by było tu wszystko dla wygodnego pobytu dla innych. 

Ciotusza Nowa to niewielka wioska blisko Suśca. Wioska ma ponad 430 lat i kilka tablic upamiętniających ten jubileusz na terenie wsi. Jest tu też malownicze źródło i spory zbiornik wodny. 

Mamy dwa domki – Sopot i Jeleń. Nazwy pochodzą oczywiście od roztoczańskich rzek.

Oba domki są w pełni wyposażone – jest klimatyzacja, ogrzewanie całoroczne, zmywarka, ekspres do kawy i pełne wyposażenie kuchni. Są też grille gazowe i miejsce na ognisko. 
Każdy domek ma taras, leżaki i dostęp do naszego, prywatnego lasu. 

Więcej ciekawostek z Roztocza znajdziecie tutaj

Jeśli chcecie poznać lepiej okolice i całe województwo Podkarpackie polecamy Wam przewodnik „Podkarpackie do zobaczenia”

To wyjątkowy przewodnik, napisany przez Karoline i Piotra z bloga Rude i Czarne. My z całą pewnością ruszymy na odkrywanie województwa podkarpackiego z tym przewodnikiem.

Podkarpackie do zobaczenia (książka/e-book)